W życiu tak bywa, że przestajemy robić postępy i okazujemy się, że utknęliśmy w miejscu. Możemy nazywać to kryzysem, straceniem motywacji, a nawet depresją. Wolę nie wchodzić w psychoterapię i stosować termin bardziej neutralny emocjonalnie. Stagnacja oznacza właśnie to – brak ruchu do przodu. Ten okres wcześniej lub później wkracza do kariery każdego Scrum Mastera. W tym poście chciałbym przyjrzeć się temu zjawisku bliżej i przedstawić praktyczne kroki do rozwiązania problemu.
Stagnacja Scrum Mastera
Jesteś Scrum Masterem i podążając swoim szlakiem doszedłeś(/aś) do ściany, której nie da się ani obejść, ani przeskoczyć. Alternatywnie: nie dotarłeś do tej ściany (jeszcze), ale chcesz być do tego przygotowany(/a). Co robić?
W gruncie rzeczy, powody stagnacji sprowadzają się do kilku kategorii: stagnacja w zespole i w organizacji, stagnacja umiejętności oraz stagnacja życia.
Stagnacja w zespole
Powodem Twojej stagnacji jest zespół, któremu służysz. Możliwe, że ten zespół po prostu nie chce się uczyć samodzielności i pozostaje na tym samym poziomie dojrzałości przez lata. Możliwe, że nie są wystarczająco zaangażowani. Może status quo jest dla nich zbyt atrakcyjny. W każdym razie Twoje próby wsparcia tego zespołu w rozwoju wydają się być bezskuteczne. Oczywiście, jest szansa, że twoje starania nie są trafne. Ale może też być tak, że robisz wszystko dobrze, a problem polega właśnie na postawie drużyny.
Na razie nie przedstawiam żadnych potencjalnych rozwiązań. Opisuję tylko powody stagnacji, żeby można było poprawnie wyznaczyć jej źródło. Do rozwiązań przejdziemy trochę później. Może być tak, że utknąłeś(/aś) nie ze względu na to, jacy są członkowie Twego zespołu, ale dlatego, że zespół tylko odzwierciedla. jak jest w firmie gdzie pracujecie.
Stagnacja w organizacji
O tym, jak dużo jest firm, które podejmują się transformacji zwinnych, nie będąc na nie gotowe powiedziano i napisano już tak dużo, że nie wiem czy można coś jeszcze dodać. Niektórzy chcą uzyskać korzyści zwinności, nie zwracając uwagi na wymagania. Niektórzy mają zły model biznesowy i nie mogą lub nie chcą go zmienić. Są też tak zwane firmy o kulturach patologicznych. Jeżeli chcesz dowiedzieć się o nich więcej, zapisz się na naszą listę mailingową, bo o nich właśnie napiszemy w ten czwartek.
W każdym razie należy wiedzieć, że czasem stagnacja wiąże się właśnie z kulturą organizacji i wywodzi się bezpośrednio z problemów bądź ograniczeń przez nią spowodowanych.
Stagnacja umiejętności
Jeżeli od dłuższego czasu pozostajesz na tym samym poziomie kompetencji bez żadnego rozwoju i nie potrafisz przypomnieć sobie, kiedy ostatnio nauczyłeś się czegoś nowego, to znaczy że źródłem stagnacji w twoim przypadku są twoje umiejętności, albo raczej: brak ich rozwoju.
Tu potencjalne rozwiązania same cisną się na usta…
Stagnacja życia
Ta kategoria jest najbardziej skomplikowana. Chodzi o to, że poczucie stagnacji nie wynika z żadnych problemów w Twojej pracy tylko z tego, co się dzieje w Twoim życiu prywatnym. Może to być walka z chorobą, adaptacja do nowego kraju po przeprowadzce, proces rozwodowy i tak dalej. Każdy kryzys w życiu osobistym powoduje, że człowiek nie jest tak wydajny w swej pracy, jak mógłby być. Zawsze jest też szansa, że pomimo tego jakoś sobie radzimy i nie zdajemy sobie sprawy ze źródła naszych ograniczeń. A to nasz umysł jest zdominowany przez to właśnie wyzwanie, z którym boryka się w swoim życiu.
Sposoby na stagnację
Teraz możemy przejść do potencjalnych rozwiązań powstałego problemu. I, jak możecie się domyśleć, pierwszym krokiem jest ustalenie do której z przedstawionych powyżej czterech kategorii należy nasza sytuacja. Środki na stagnację będą się różniły dla każdej z nich.
A ponieważ nic nie jest proste, to czasami będziemy mieli do czynienia z kilkoma przyczynami. Wtedy możemy próbować walczyć przedstawionymi środkami ze wszystkimi na raz lub zacząć od rzeczy najprostszej (quick win) lub najbardziej znaczącej.
Jeżeli mamy stagnację zespołu
Zacznij od pytania: “A co jeśli problem jest ze mną, a nie z zespołem?” Ustal kluczowe kwestie do poprawy w zespole i zastanów się, czy rzeczywiście zrobiłeś(/aś) wszystko co w Twojej mocy. Zrób research na temat tych kwestii, sięgnij po opinię bardziej doświadczonego SM-a (a jeśli nie masz takiej osoby pod ręką, możesz zwrócić się do nas). To może doprowadzić do odkrycia sposobów na polepszenie sytuacji. Jeżeli tak się stało, to udało ci się jednocześnie zrobić coś dobrego dla zespołu i rozwinąć się samemu.
Zastanów się też, czy rzeczywiście rozmawiasz z zespołem na temat braku ich rozwoju, czy może nie masz odwagi powiedzieć jak jest? W takim razie warto taką rozmowę przeprowadzić. Dobrym pomysłem będą też rozmowy 1-na-1 z każdym członkiem zespołu – prywatnie Developerzy mogą poruszyć kwestie, które na spotkaniach grupowych pomijano.
Jeżeli jednak rozwiązania nie ma i problem jest w zespole, zastanów się, co należy robić dalej. Skoro praca z tą drużyną cię męczy, może warto ją zmienić. Znaleźć inny zespół w tej samej organizacji lub też zmienić pracę. Jeżeli na ten moment to nie jest możliwe lub nie wchodzi w grę z innych powodów, zobacz, jak mógłbyś wyciągnąć więcej korzyści z powstałej sytuacji. Na przykład, możesz zacząć robić bardziej odważne eksperymenty w zespole. Próbowanie czegoś nowego da ci więcej, niż poddanie się rutynie.
Zobacz też: Zespół, w którym nic nie da się ulepszyć.
Jeżeli powodem jest organizacja
Tu plan działań jest podobny jak w przypadku zespołu: zidentyfikuj problematyczne kwestie, poszukaj więcej informacji na ich temat i/lub się skonsultuj z kimś bardziej doświadczonym, wypróbuj to co znajdziesz. Dodatkową możliwością jest to, że w obszarze firmy mogą być inni ludzie, którzy dostrzegają tych samych problemów. Porozmawiaj, na przykład, z innymi Scrum Masterami i dowiedz się, jak oni podchodzili do tej kwestii. Możecie razem zwrócić się do kogoś z wyższego szczebla z prośbą o wsparcie.
Oczywiście, jeżeli macie do czynienia z firmą patologiczną, to będzie trudno coś zruszyć z miejsca – ale o tym w czwartek (nie zapomnij się zapisać). I znowu, jeżeli żaden z powyższych kroków nie przyniósł skutku, ustal swój exit plan.
Zobacz też: Profit sharing, czyli odważne eksperymenty
Kiedy to Twoje umięjętności są w stagnacji
W naszym zawodzie konieczna jest ciągła nauka, dlatego długie zatrzymywanie się w miejscu nie jest mile widziane. Mimo wszystko, zanim zaczniesz panikować, upewnij się, czy Twoje postrzeganie rzeczywistości nie jest skrzywione. Początkujący SM co chwila coś dla siebie odkrywa, wszystko jest nowe i pociągające. Masz wtedy wrażenie, że trafiłeś do najlepszego zawodu na świecie. Natomiast po jakimś czasie nowe odkrycia zdarzają się coraz rzadziej, a praca robi się co raz bardziej rutynowa. To może powodować poczucie stagnacji, choć w rzeczywistości zrobiłeś postęp. Po prostu teraz masz dalej do następnego poziomu niż do poprzedniego.
Ale co jeżeli stwierdzasz, że rzeczywiście utknąłeś w miejscu i przestałeś się rozwijać zawodowo? Rozwiązanie tu jest dosyć banalne: zacznij więcej się uczyć! Najlepiej, jeżeli ustalisz jakieś konkretne rzeczy, których chciałbyś się nauczyć lub je ulepszyć. Potem ułóż sobie plan nauki i regularnie go wykonuj. Na przykład, możesz ustawić sobie zasadę, że codziennie będziesz czytać 1 artykuł na ten temat albo oglądać pół godziny kursu. Możesz też raz w miesiącu kupić (i przeczytać) książkę na przydatny temat lub raz na kwartał wybrać się na szkolenie.
Zobacz też: Jak awansować jako Senior Scrum Master.
Stagnacja w życiu osobistym
To jest najtrudniejsza kwestia, ponieważ ilość potencjalnych scenariuszy jest ogromna. Możemy mieć sytuację, która trwa bardzo długo albo nawet taką, która jest nierozwiązywalna, W każdym razie, to jest pierwsze, co musisz ustalić, jeżeli to jest twój przypadek: za ile czasu możesz się spodziewać rozwiązania powstałego problemu życiowego? Czy będzie to miesiąc, pół roku albo wręcz niewiadomo? Zobacz, jak duży jest wpływ tej sytuacji na twoją pracę: czy dajesz radę w wykonywaniu obowiązków, czy są jakieś ryzyka? W niektórych przypadkach rozwiązaniem będzie po prostu zacisnienie zębów na czas trwania tej sytuacji, w bardziej trudnych kwestiach będziesz musiał rozważać takie sposoby jak zmiana grafiku w pracy, skrócenie etatu lub rezygnacja z któregoś hobby, żeby lepiej sobie poradzić w pracy.
Parę słów na koniec
Stagnacja może się przejawiać na różne sposoby. W większości przypadków da się ją pokonać. Nie da się też jej całkowicie uniknąć. Z chęcią zapoznamy się z Waszymi przypadkami: jak Wy doświadczaliście stagnacji jako Scrum Master i jak wam się udało (bądź nie) z nią sobie poradzić. Zapraszamy do dzielenia się w komentarzach lub mailowo.
