Interesariusz to ten mityczny „biznes”, który zawsze „coś chce”. Jednak takie zrównanie tych definicji to zbytnie uproszczenie. Interesariusz to każda osoba, która jest zainteresowana losami naszego projektu lub rezultatami pracy naszego zespołu. Jaką więc rolę odgrywają w zwinnym podejściu?
Kim jest interesariusz?
Interesariusze, nazywani również „stakeholderami”, to osoby, grupy lub organizacje, które mają jakikolwiek interes lub wpływ na projekt. Mogą to być zarówno wewnętrzni uczestnicy projektu, jak i osoby dla nas zewnętrzne. Kluczową cechą interesariuszy jest to, że ich potrzeby, oczekiwania i opinie mają wpływ na projekt i jego wyniki.
Tak więc „zainteresowanie” interesariusza to coś więcej niż same tylko „jestem ciekaw, jak im idzie”. Najczęściej interesariusz ma „interes” w sukcesie naszego przedsięwzięcia. Równie często może też wywierać naciski bądź po prostu zdecydować tak, lub inaczej. To raczej sugeruje, że są to osoby gdzieś „wyżej” w hierarchii naszej organizacji – managerowie, dyrektorzy, członkowie zarządu, itd. Ale nie jest to jedyna opcja.
Rodzaje interesariuszy na projektach
Główny podział interesariuszy padł już powyżej – wyróżniamy wewnętrznych i zewnętrznych. Ci pierwsi są bezpośrednio zaangażowani w prace na naszym projekcie, a zewnętrzni nie brudzą sobie rąk razem z nami. Druga oś podziału to zainteresowanie kontra wpływ. Są osoby, które tylko i wyłącznie interesują informacje na temat postępów i wyników, a są też tacy interesariusze, którzy są jednocześnie decydentami.
Jeżeli potrzebujemy kilku przykładów, to pierwszym i najważniejszym interesariuszem będą klienci. To oni określają priorytety i oczekiwania dotyczące produktu. Ich stała obecność i feedback są nieocenione dla każdego zwinnego zespołu. Inną, ale niekoniecznie odrębną kategorią będą sponsorzy. Czasami jest tak, że klient zamawia i płaci, a czasami sponsorem jest ktoś inny. To jednak nie koniec komplikacji.
Zdarzają się takie sytuacje, w której płaci jedna strona (sponsor), odbiorcą naszych prac jest ktoś inny (klient), ale produktu używał będzie ktoś z poza obu tych grup (użytkownik końcowy). Typowym przykładem są aplikacje zamawiane z przeznaczeniem „na rynek” – użytkownikami będziemy my wszyscy, ale klient to zwykle osoba z pomysłem, która przekazuje nam wymagania.
Idąc dalej możemy też wyróżnić dostawców i partnerów, zainteresowane strony zewnętrzne, agencje regulacyjne, organizacje pozarządowe lub inne podmioty, które mają wpływ na projekt ze względu na przepisy lub środowisko zewnętrzne. W przypadku interesariuszy wewnętrznych możemy też wymienić kierownictwo projektu, dyrektorów, członków zarządu, itd.
Znaczenie interesariuszy
Rola interesariuszy w projekcie zwinnym jest kluczowa. To oni, za pośrednictwem Product Ownerów, pomagają zespołowi określić, co jest najważniejsze do zrobienia w pierwszej kolejności. Dzięki temu projekt dostarcza wartość klientowi już na wczesnym etapie. Sama zaś wiedza o tym, że projekt ma realne znaczenie dla klienta i innych interesariuszy, motywuje zespół do efektywnej pracy. Ponadto, ciągły feedback od interesariuszy, zwłaszcza od klientów i użytkowników, pozwala na szybką korektę i dostosowywanie produktu do zmieniających się potrzeb.
Kto powinien zarządzać interesariuszami? W przypadku Scruma odpowiedź na to jest bardzo prosta i brzmi „Product Owner”. Nie znaczy to, że Deweloperzy nie mają do nich dostępu, ale to PO zbiera wymagania, priorytetyzuje je razem z interesariuszami, zaprasza ich na Sprint Review, itd.
Gdzie jest interesariusz?
Proces identyfikacji interesariuszy w rozwoju oprogramowania, w tym w metodyce Scrum, jest kluczowy dla sukcesu. Pierwszym i najważniejszym krokiem jest przeprowadzenie rzetelnej analizy wszystkich osób mogących mieć wpływ na nasze prace – zarówno jeśli chodzi o interesariuszy zewnętrznych i wewnętrznych. W drugiej kolejności warto znaleźć wszystkich tych, którzy chcieliby być informowani o naszych działaniach, ale wpływu nie mają.
Analiza interesariuszy to osobny temat, który bardzo często rozpoczyna się od przeprowadzenia wywiadów i rozmów z identyfikowanymi interesariuszami. Techniki jak mapowanie interesariuszy są czymś, co na pewno opiszemy w przyszłości. Tymczasem warto pamiętać, że na identyfikacji i analizie się nie kończy. Dobry Product Owner aktywnie zarządza interesariuszami, jak i ich oczekiwaniami, a nawet ich… kontroluje.
Interesariusz to nie tylko wymagania
W każdym projekcie regularna komunikacja i zrozumienie oczekiwań tych interesariuszy są kluczowe, aby dostarczyć produkt, który spełnia ich potrzeby i oczekiwania. Przywiązanie uwagi do identyfikacji i zarządzania interesariuszami stanowi fundament udanej pracy dostosowany do rzeczywistych potrzeb klienta. Przecież to dzięki nim projekt może dostarczać wartość klientowi, reagować na zmiany i osiągać sukces.
Warto jednak pamiętać, że ta relacja jest dwustronna. To nie jest tylko tak, że biernie zbieramy od nich wymagania i przekazujemy je do realizacji. Każdy interesariusz może mieć dla nas istotne informacje, kluczowy feedback albo niezbędną wiedzę ekspercką. W zarządzaniu interesariuszami stawiajmy na partnerstwo, a nie tylko i wyłącznie na spełnianie potrzeb, a sukces będzie bliżej niż nam się wydaje.
