„Servant leader”, czyli „przywódca służebny” to termin nieodłącznie związany ze Scrumem i Scrum Masterem. Tyle tylko, że od ostatniej wersji Scrum Guide’a powinniśmy mówić „lider, który służy”. Czy to jednak robi jakąkolwiek różnicę?
Skąd się wziął servant leader?
Pojęcie „przywódcy służebnego” jest kluczowe w kontekście Scrum, szczególnie do zrozumienie roli Scrum Mastera. Servant leader to osoba, która koncentruje się na wspieraniu zespołu w osiąganiu jego celów. „Przywódca służebny” jest bardziej skoncentrowany na potrzebach zespołu, niż na swoim własnym autorytecie. Jest gotów służyć zespołowi, usuwać bariery, które mogą hamować postęp i pomagać zespołowi w rozwiązywaniu problemów.
„Lider, który służy” wydaje się być bardziej ogólnym pojęciem, które opisuje podejście do zarządzania, gdzie faktyczny lider jest gotów służyć zespołowi, a nie tylko wydawać polecenia i kontrolować. To podejście podkreśla znaczenie empatii, komunikacji i wsparcia, aby pomóc członkom zespołu w osiągnięciu ich celów.
Różnica między tymi podejściami, a tradycyjnym zarządzaniem polega na tym, że w tradycyjnym zarządzaniu kierownicy często pełnią rolę autorytetów, którzy wydają polecenia i kontrolują pracę zespołu. Mówiąc o zwinności, mamy na myśli liderów, którzy działają bardziej jak mentorzy i wsparcie, starając się zrozumieć potrzeby i cele zespołu oraz pomagając im w samodzielnym podejmowaniu decyzji.
W tradycyjnym zarządzaniu liderzy często mają więcej władzy i kontroli nad zespołem, podczas gdy w podejściu „servant leader” i „lider, który służy” władza jest rozproszona, a decyzje podejmowane są bardziej zbiorowo. To podejście pomaga zwiększyć autonomię i zaangażowanie członków zespołu.
Czy Scrum Master jest liderem?
Scrum Master to nie tylko ktoś, kto pilnuje, aby zasady Scruma były przestrzegane. To także lider, który służy, zarówno Deweloperom, Product Ownerowi, jak i całej organizacji. Odpowiadając na pytanie z nagłówka – tak, Scrum Master jest liderem. Ale jednocześnie trzeba pamiętać, że nie jest on kierownikiem ani przełożonym żadnej z osoby w Scrum Teamie! „Lider” i „kierownik” tudzież „przełożony” to zupełnie inne koncepcje.
Scrum Master jest liderem, który służy Deweloperom. Jego głównym celem jest usunięcie przeszkód, które mogą hamować postęp pracy nad produktem i dbanie o stosowanie i zrozumienie Scruma. Nie robi tego nakazowo. Servant leader to osoba, która wspiera ich w rozwiązywaniu problemów, pomaga w radzeniu sobie z wyzwaniami i dba o to, aby praca była skoncentrowana na dostarczaniu wartości dla klienta. Mentor, coach, doradca – to są obszary działania SM-a. W ramach bycia liderem-ale-nie-przełożonym, Scrum Master może również wspierać rozwój zawodowy członków zespołu. Pomaga im identyfikować obszary do poprawy i podejmuje działania, aby umożliwić im zdobywanie nowych umiejętności i doskonalenie się w pracy.
Product Owner jest odpowiedzialny m.in. za definiowanie i priorytetyzowanie Backlogu Produktu. Jednak Scrum Master jest liderem, który służy także jemu. Pomaga PO w zrozumieniu potrzeb klienta i przede wszystkim dostarcza mu wiedzy na temat technik i sposobów na zbieranie informacji zwrotnych i używania ich do układania backlogu w kolejności. Wspiera go także w tworzeniu klarownych i wartościowych celów. Scrum Master może także pomóc w poprawieniu komunikacji między zespołem a PO, co przyczynia się do lepszego zrozumienia wymagań i osiągania lepszych wyników.
Scrum Master to również lider, który służy organizacji. Jest to osoba, która wspiera organizację w wdrażaniu Scruma i podejściu Agile. Pomaga zrozumieć korzyści płynące z tych zmian i dostosować procesy organizacji, aby lepiej wspierały cel dostarczania wartości klientowi. Scrum Master pracuje nad ciągłym doskonaleniem procesów i wspiera organizację w eliminowaniu przeszkód, które mogą utrudniać wprowadzenie zwinności. Jego celem jest stworzenie środowiska, w którym zespoły mogą skutecznie dostarczać produkty o wysokiej jakości. I chociaż często tego typu działania utożsamiamy z Agile Coachem, to trzeba pamiętać, że w Scrumie nie ma takiej roli. Odpowiedzialny za to jest Scrum Master, czyli servant-leader.
Servant czy lider?
Koncepcje „przywódcy służebnego” i „lidera, który służy” są fundamentalne i zakładają, że liderzy powinni być bardziej zorientowani na służenie zespołowi niż na wydawaniu poleceń. To podejście przyczynia się do lepszej współpracy, zaangażowania zespołu i osiągania lepszych wyników. Jest to znaczący kontrast wobec tradycyjnych ról zarządzania, które często opierają się na kontroli i autorytecie lidera.
W szczególności dotyczy to roli Scrum Mastera, który jest „liderem”, bo pokazuje przykładem jak ten Scrum powinien działać efektywnie, ale jednocześnie „służy”, bo jest dla zespołu, PO i organizacji i to ich cele są ważniejsze, niż indywidualny cel SM-a. I po tym chyba najlepiej można poznać prawdziwego lidera służebnego. Zastanów się, czy ktoś określany mianem servant leadera faktycznie przede wszystkim skupia się na korzyściach osób, którym służy, a nie swoich indywidualnych.
