Czym jest samoorganizacja i samozarządzanie w kontekście nowego brzmienia Scrum Guide? Jak się zmienia nasze rozumienie zasad pracy zespołu przy przejściu z self-organizing na self-managing?
Jak było do tej pory?
Scrum Guide 2020 przyniósł nam wiele większych i mniejszych zmian. Pewnie widzieliście już nasze podsumowanie zmian w Scrum Guide 2020 na kanale YouTube. Jeśli nie, serdecznie zachęcamy do nadrobienia zaległości. Sam przewodnik zmniejszył się objętościowo z 17 do 13 stron, a jedną z ważniejszych zmian jest ta, która definiuje zespół jako samozarządzalny (ang. self-managing).
Do tej pory było prosto. Scrum Guide do 2020 jasno mówił o samoorganizacji zarówno Zespołu Deweloperskiego, jak i Scrum Teamu. Samoorganizacja od zawsze była pewnego rodzaju niedookreślonym terminem. Owszem, jej rozumienie jest jedno, ale co Organizacja i projekt, to inna autorska interpretacja. Aby wyjaśnić termin zastanówmy się, czy właściwie jest/była samoorganizacja i jakie są jej granice?
Samoorganizacja to termin, który zakłada współpracę pomiędzy wszystkimi członkami Zespołu. Praca ta polegać ma na wykonaniu niezbędnych czynności związanych z Produktem od przysłowiowego A do Z. Rozpoczynając od zorganizowania sobie pracy, zaplanowania jej, zdefiniowania, przygotowania rozwiązania, aż do powiedzenia „Done„. Po drodze mamy jeszcze kwestie związane chociażby z usprawnianiem sposobu jej wykonania, czyli Retrospekcję. Jednym zdaniem mówiąc, samoorganizacja jest konceptem który referuje do jednej z 12 Zasad Zwinnego Tworzenia Oprogramowania:
Najlepsze rozwiązania architektoniczne, wymagania i projekty pochodzą od samoorganizujących się zespołów.
Wydaje mi się, że zapis ten jest jasny dla wszystkich.
Samoorganizacja, a samozarządzanie
Skoro rozprawiliśmy się już z samoorganizacją, przejdźmy do zmian w tym zakresie, które przyniósł nam Scrum Guide anno domini 2020. Nowa wersja przewodnika wprowadza następujące twierdzenie:
Są także (przypis redakcji: Scrum Teams) zespołami samozarządzającymi, co oznacza, że samodzielnie podejmują decyzję o tym, kto będzie wykonywał określone zadania, kiedy i jak.
Nowa wersja Scrum Guide wprost opisuje zakres samozarządzania: kto, kiedy i jak. Co więcej, Scrum Team będzie za samozarządzanie rozliczany. Mamy więc jasne wskazanie, że Scrum Team ma zarządzać swoją pracą, co w mojej ocenie jest dużo jaśniejszym komunikatem niż samoorganizacja. Ta druga jest tematem bardzo szerokim i zaraz do niej wrócimy.
W przestrzeni samoorganizacji zawsze pojawiały się te same pytania, a dotyczyły one głównie tego, gdzie jest jej granica. Czy definicja samoorganizacji zawiera w sobie możliwość przyznawania premii czy zatrudniania niezbędnych, brakujących kompetencji czy nie? Konieczność precyzyjnego doprecyzowania tego terminu była więc krytyczna z punktu widzenia podstaw metodyki Scrum.
Samozarządzanie, czyli niewiele się zmieniło
Jak jest więc z samozarządzaniem? Można powiedzieć, że niewiele się zmieniło, a już na pewno nic lub niewiele zmieniło się dla samych Deweloperów. Definicja samozarządzania precyzuje dość dokładnie, jakie czynności podejmować może i powinien Scrum Team. Product Owner zarządza Backlogiem Produktu, Scrum Master zarządza efektywnością wykorzystania Scrum, a Deweloperzy zarządzają tworzeniem przyrostów. Nie ma tutaj miejsca na nadinterpretację. Znając Scrum na wylot, każdy z nas wie, co wchodzi w skład poszczególnych, wymienionych przeze mnie odpowiedzialności.
Oceniam tę zmianę jako krok w dobrym kierunku. Jasno zaakcentowana została odpowiedzialność Scrum Teamu. Zagadnienia i problemy, które wykraczają poza zakres samozarządzania, tak samo jak wcześniej, adresowane są do właściwych ról w organizacji. Potrzebujemy zatrudnić nowego testera automatyzującego? Każdy z nas wie, do kogo w organizacji powinniśmy zgłosić się z taką potrzebą i czemu nie będzie to załatwiane w samym zespole.
Scrum wciąż wspiera samoorganizację
Tak, zmiana zapisu w Scrum Guide nie powoduje, że samoorganizacja przestała być terminem obowiązującym. Scrum dalej wspiera i będzie wspierał samoorganizację. Samoorganizacja to zresztą termin dużo szerszy, niż samozarządzanie.
Samozarządzanie to minimalny zakres odpowiedzialności Deweloperów, który musi zostać wdrożony i utrzymywany w zakresie metodyki Scrum. Jeśli Organizacja jest na tyle dojrzała, że jest w stanie i chce przekazać większą część odpowiedzialności w stronę Scrum Team wyjdziemy z obszaru samozarządzania, który jest pierwszym krokiem w kierunku samoorganizacji.
Wydaje się więc, że każdy z Zespołów otrzymał właśnie kompas prowadzący do samoorganizacji. Rozpocznijmy od poziomu „zero”, od samozarządzania, które jest obecne w metodyce od jej początku. Jeśli mamy taką sposobność i szansę, testujmy granice samozarządzania idąc w kierunku samoorganizacji. Będzie ona miała zbawienny wpływ zarówno z punktu widzenia Deweloperów jak i Organizacji.
